Post kelkaj horoj la vojo komencis iom plikrudiĝi, kaj marŝado fariĝis tiom malfacila ke la Birdotimigilo ofte stumblis pro la flavaj brikoj, kiuj tie estis tre malglataj. Kelkfoje ili eĉ estis rompitaj aŭ tute mankis, tiel ke restis nur truoj kiujn Toto transsaltis kaj Doroteo ĉirkaŭmarŝis. Sed la Birdotimigilo, pro manko de cerbo, antaŭenmarŝis senpaŭze, kaj tial paŝis en la truojn kaj sterniĝis sur la malmolajn brikojn. Tamen tio neniam vundis lin, kaj Doroteo relevis lin kaj restarigis lin sur la piedoj, dum li gaje ridis kun ŝi pro la akcidento.
La kultivitaj kampoj ne estis egale bone prizorgataj ĉi tie kiel en la antaŭaj lokoj. Troviĝis malpli da domoj kaj malpli da fruktarboj, kaj ju pli ili marŝis, des pli senbela kaj solsentiga fariĝis la tereno.
Je la tagmezo ili sidiĝis apud la vojo, proksime al rivereto, kaj Doroteo malfermis sian korbon kaj elprenis panon. Ŝi proponis pecon al la Birdotimigilo, sed li rifuzis.
"Mi neniam malsatas," li diris; "kaj estas oportune tiel. Ĉar mia buŝo estas nur pentrita, kaj se mi tondus truon en ĝi por ke mi povu manĝi, la pajlo kiu plenigas min elfalus, kaj tio ruinigus la formon de mia kapo."
Doroteo tuj vidis ke tio estas vera, do ŝi nur kapjesis kaj plu manĝis sian panon.
"Rakontu al mi iom pri vi mem, kaj pri la lando el kiu vi venis," diris la Birdotimigilo, kiam ŝia manĝo estis finita. Do ŝi informis lin pri Kansas, kaj la grizeco de ĉio tie, kaj kiel la ciklono portis ŝin al ĉi tiu kurioza Lando Oz.
La Birdotimigilo atente aŭskultis, kaj diris, "Mi ne komprenas kial vi volas foriri el ĉiu tiu bela lando kaj reiri al la sekega, grizega loko kiun vi nomas Kansas."
"Vi ne komprenas ĉar vi ne havas cerbon," respondis la knabino. "Ne grave kiom mizeraj kaj grizaj niaj hejmoj, ni karno- kaj sango-homoj preferas loĝi tie ol en iu alia lando negrave kiom bela. Nenio egale bonas kiel la hejmo."
La Birdotimigilo ĝemis.
"Verdire mi ja ne povas kompreni," li diris. "Se viaj kapoj estus plenaj de pajlo, kiel la mia, vi verŝajne ĉiuj loĝus en la belaj lokoj, kaj sekve tute mankus homoj en Kansas. Estas bonsorte por Kansas ke vi havas cerbon."
"Bonvolu rakonti al mi, dum ni ripozas," petis la infano.
La Birdotimigilo rigardis ŝin riproĉe, kaj respondis:
"Mia vivo estis tiom mallonga ke efektive mi scias tute nenion. Mi fariĝis nur antaŭhieraŭ. Mi tute ne scias kio okazis en la mondo antaŭ tiam. Bonsorte, kiam la kultivisto faris mian kapon, li unue pentris miajn orelojn, tiel ke mi aŭdis kio okazas. Apudestis alia Manĝtulo, kaj kion mi unue aŭdis estis la parolo de la kultivisto: 'Ĉu plaĉas al vi la oreloj?'
" 'Ili estas nerektaj,' respondis la aliulo.
" 'Ne gravas,' diris la kultivisto. 'Ili tamen estas oreloj,' kio ja estis vera.
" 'Nun mi faros la okulojn,' diris la kultivisto. Do li pentris mian dekstran okulon, kaj tuj kiam ĝi estis finita mi trovis ke mi rigardas lin, kaj ĉion ĉirkaŭ mi, tre interesate, ĉar mi la unuan fojon vidas la mondon.
" 'Jen bela okulo,' komentis la Manĝtulo rigardanta la kultiviston. 'Blua farbo bone taŭgas por okuloj.'
" 'Mi pentros la alian pli granda,' diris la kultivisto; kaj kiam la dua okulo estis finita mi povis multe pli bone vidi ol antaŭe. Post tio li faris miajn nazon kaj buŝon; sed mi ne parolis, ĉar tiutempe mi ne sciis uzi buŝon. Min amuzis rigardi dum ili pretigis mian korpon kaj miajn brakojn kaj krurojn; kaj kiam ili fine surfiksis mian kapon, mi estis tre fiera, ĉar mi opiniis ke mi estas egale bona kiel ĉiu alia persono.
" 'Li rapide timigos la korvojn,' diris la kultivisto. 'Li aspektas vera homo.'
" 'Li ja estas homo,' diris la aliulo, kaj mi plene akordis kun li. La kultivisto portis min sub sia brako al la maizkampo, kaj metis min sur altan stangon, kie vi trovis min. Li kaj lia amiko baldaŭ foriris kaj lasis min sola.
"Al mi ne plaĉis esti tiel forlasita; do mi strebis sekvi ilin, sed miaj piedoj ne tuŝis la teron, kaj mi devis resti sur la stango. Mia vivo estis tre solsenta, ĉar mi konis nenion pripenseblan, mi ja antaŭ nur kelkaj momentoj konstruiĝis. Multaj korvoj kaj aliaj bestoj flugis en la maizkampon, sed tuj kiam ili ekvidis min ili forflugis, kredante min Manĝtulo; kaj tio plaĉis al mi kaj kredigis min ke mi estas tre grava persono. Baldaŭ maljuna korvo flugis apud min, kaj zorge rigardinte min li flugis sur mian ŝultron kaj diris:
" 'Ĉu tiu kultivisto kredis ke li trompos min ĉi tiel? Ĉiu inteligenta korvo povas vidi ke vi estas plena de nur pajlo.' Post tio li saltis sur la teron kaj manĝis maizon laŭvole. La aliaj birdoj, vidante ke li ne estis damaĝita de mi, venis por ankaŭ manĝi maizon, do post nelonge ili estis amase ĉirkaŭ mi.
"Min malĝojigis tio, ĉar ĝi pruvis ke mi ja ne estas efika Birdotimigilo; sed la maljuna korvo konsolis min, dirante: 'Se vi havus cerbon en la kapo vi estus egale bona homo kiel ĉiu alia, kaj pli bona homo ol kelkaj. Nur cerbohavo valoras en ĉi tiu mondo, negrave ĉu oni estas korvo ĉu homo.'
"Post la foriro de la korvoj mi pripensis tion, kaj decidis ke mi strebos akiri cerbon. Bonsorte, vi alvenis kaj detiris min de la stango, kaj laŭ via parolo mi certas ke la Potenca Oz donos al mi cerbon tuj kiam ni atingos la Smeraldan Urbon."
"Tion mi esperas," diris Doroteo fervore, "ĉar ŝajne vi volegas posedi tion."
"Jes, mi volegas," respondis la Birdotimigilo. "Estas tre malkomfortige scii ke oni estas stultulo."
"Nu," diris la knabino, "ni iru." Kaj ŝi transdonis la korbon al la Birdotimigilo.
Nun ne plu estis bariloj apud la vojo, kaj la tero estis malglata kaj ne kultivita. Malfrue en la tago ili atingis grandan arbaron, kie la arboj kreskis tiom grandaj kaj proksimaj unu al la alia ke iliaj branĉoj renkontiĝis super la vojo el flavaj brikoj. Estis preskaŭ senlume sub la arboj, ĉar la branĉoj fortenis la taglumon; sed la marŝantoj ne haltis, kaj pluiris en la arbaron.
"Se ĉi tiu vojo eniras, ĝi nepre eliros," diris la Birdotimigilo, "kaj ĉar la Smeralda Urbo estas ĉe la alia fino de la vojo, ni devas sekvi kien ajn ĝi kondukas."
"Ĉiu scias tion," diris Doroteo.
"Certe; tial mi scias," respondis la Birdotimigilo. "Se necesus havi cerbon por scii ĝin, mi ja ne dirus ĝin."
Post eble horo la lumo malaperis, kaj ili trovis sin stumblantaj en la mallumo. Doroteo tute ne povis vidi, sed Toto vidis, ĉar kelkaj hundoj tre bone vidas en la mallumo; kaj la Birdotimigilo deklaris sin egale kapabla vidi kiel dum la tago. Do ŝi prenis lian brakon, kaj sukcesis sufiĉe bone.
"Se vi vidos domon, aŭ iun ajn lokon kie ni povos tradormi la nokton," ŝi diris, "nepre informu min; ĉar estas tre malkomforte marŝadi en la mallumo."
Baldaŭ la Birdotimigilo haltis.
"Mi vidas dometon dekstre de ni," li diris, "konstruitan el ŝtipoj kaj branĉoj. Ĉu ni iru
tien?"
"Jes ja," respondis la infano. "Mi estas lacega."
Do la Birdotimigilo kondukis ŝin inter la arboj ĝis ili atingis la dometon, kaj Doroteo eniris kaj trovis liton el sekaj folioj en unu angulo. Ŝi tuj kuŝiĝis, kaj kun Toto apude baldaŭ profunde endormiĝis. La Birdotimigilo, kiu neniam laciĝis, staris en alia angulo kaj pacience atendis la mateniĝon.
Ĉapitro 5: Ili Savas la Stanan Lignohakiston